Als je de nieuwe Sylvia Plath en J.D. Salinger wordt genoemd, dan heb je het denk ik wel gemaakt in het (schrijvers)leven. Sally Rooney heeft met haar debuut indruk op de Amerikaanse pers gemaakt. The Guardian vindt het zelfs een van de belangrijkste debuten van dit jaar. En Gesprekken met vrienden heeft ook indruk op mij gemaakt…

Waarom dan?

Ik vind het bijvoorbeeld mooi hoe Rooney laat zien hoe dicht vriendschap en liefde bij elkaar kunnen liggen en hoe makkelijk je verzeild kunt raken in de bekende en beruchte clichés. Het leest fijn, niet geheel onbelangrijk, maar dat is niet het bijzondere aan Gesprekken met vrienden. Wat maakt dit boek dan wel speciaal? Om hier achter te komen ging ik in gesprek met een van mijn eigen (boeken)vrienden. En boekhandelaar Lot weet precies te vertellen waarom ik een klik met dit boek heb.

Het verhaal

Frances en Bobbi zijn begin twintig, studeren in Dublin en onafscheidelijk. Ze delen de (vriendschappelijke) liefde voor elkaar en voor poetryslam. De een schrijft de poëzie, de ander draagt voor. Na een optreden worden ze voorgesteld aan de beroemde fotograaf Melissa en acteur Nick. Wat begint als een vriendschap waarbij de studentes iets te veel naar het getrouwde stel opkijken, eindigt als een chaotisch zootje.

Frances de nieuwe Franny?

Wordt Rooney terecht met Salinger vergeleken? Lot vindt van wel, “maar de vergelijking moet zijn met Franny Glass en niet met Holden Caulfield.” Dus Franny & Zooey in plaats van de o zo bekende The Catcher in the Rye.

De Britney-fase

“Een boek dat je makkelijk te oppervlakkig leest, zo getuige de gematigd positieve recensie van Toef Jaeger in NRC Handelsblad. “Een boek voor millenials, zo typeerde ze het.” Volgens Lot doe je het boek tekort om het alleen in dit hokje te plaatsen: “Niet zozeer coming of age, maar de fase erna. De fase van studeren, waarin opeens blijkt dat die buitenwereld veel groter, spannender en onbekender is dan je had gedacht. Dat niemand zomaar plaats voor je maakt.”

Hoe ik het zelf zie is het een beetje zoals Britney zingt in I’m not a girl, not yet a woman. Zo’n fase waarin je wel volwassen bent, maar dat de volwassenen om je heen je een gevoel geven alsof je voor spek en bonen meedoet. Te groot voor een servet en te klein voor een tafellaken. Volgens Lot wordt dit thema wel vaker gebruikt door jonge debutanten, “maar dan gaat het vaak over de sociale kant ervan: drinken, drugs, seks en nachtleven, de filosofische diepgang die je voelt (maar er vaak niet is).”

Monologue intérieur

Gesprekken met vrienden draait juist om het tegenovergestelde van het leven genieten. “Iedereen lijkt leukere levens te hebben, meer succes, meer plannen. En jij zit op je kamer en bent alleen. Frances is zelfs alleen wanneer ze de liefde bedrijft met een man.” De eenzaamheid van het volwassen worden staat centraal: “Staat dit er expliciet? Nee. Ze zou het niet eens aan zichzelf durven toegeven, denk ik. Weet ik wel bijna zeker, want Gesprekken met vrienden leest als een monologue intérieur, ondanks de vele gesprekken.”

“Waarom dan toch die titel?” vraagt Lot zich af. “Door de gesprekken in het boek worden we ons ervan bewust dat het beeld dat Frances van zichzelf en haar situatie heeft, vertekend is. Knap: het maakt het van een goed boek tot een bijzonder boek.” En daar heb ik niets aan toe te voegen!

Gesprekken met vrienden koop je natuurlijk bij jouw lokale boekhandelaar. Bijvoorbeeld bij Boekhandel Over het water van Lot. Ook online te bestellen.